ROZMOWA z dr. Zbigniewem Hałatem, lekarzem specjalistą epidemiologiem, byłym głównym inspektorem sanitarnym i zastępcą ministra zdrowia ds. sanitarno-epidemiologicznych

W prowincji Guangdong, na południu Chin, testy ponownie wykazały obecność koronawirusa u około 14 proc. spośród pacjentów, którzy zostali uznani za zdrowych i opuścili już szpitale. Czy jest zatem możliwe całkowite wyleczenie osób zakażonych koronawirusem?
– Nawet ebola dopiero przed paru laty wykazała, że miewa nawroty o charakterze niekontrolowanej inwazji, co nabiera szczególnego znaczenia w dobie masowych migracji. Grypa sezonowa wg oszacowań WHO powoduje rocznie od 3 do 5 milionów ciężkich zachorowań i od 290 tys. do 650 tys. zgonów z powodu zajęcia układu oddechowego. Niesławna hiszpanka zabrała życie co dziesiątej osobie spośród 500 milionów chorych, w tym dwojgu spośród trójki małych pasterzy fatimskich. Święta Hiacynta Marto właśnie podczas epidemii hiszpańskiej grypy odeszła do Boga dokładnie 100 lat temu – 20 lutego 1920 r. Katolik łatwo dostrzeże ten kolejny znak.

A w przypadku tego nowego wirusa?
– Koronawirusy to duża rodzina wirusów, które występują u wielu różnych gatunków zwierząt, jak wielbłądy, bydło, koty i nietoperze. U ludzi są powodem grypopodobnych przeziębień, każdy z nas może takie zwykłe zakażenie przejść chociaż raz w życiu. Rzadko zwierzęce koronawirusy mogą zarażać ludzi, a następnie szerzyć się epidemicznie. Betakoronawirusy, które pochodzą od nietoperzy, charakteryzują się wysoką zaraźliwością i śmiertelnością wśród chorych: MERS-CoV – 36 proc. i SARS-CoV – 3,6 proc.

Jak Pan przewiduje zatem rozwój wypadków w tej sprawie?
– Nie znamy biologii betakoronawirusa SARS-CoV-2, bo to jest zupełnie świeża sprawa, i nie wiemy, jak się potoczą jego losy w populacji świata liczącej ponad 7,5 miliarda ludzi w każdym wieku, stanie zdrowia, warunkach życia. Owszem, w prasie fachowej pojawiają się pewne wnioski wyciągane na podstawie danych z Chin. Dane te wymagają oceny niezwykle wnikliwie przeprowadzonej przez profesjonalistów z zakresu polityki, ekonomii i obronności, a nie tylko epidemiologii chorób zaraźliwych. Nawet w PRL-u zatrucia pokarmowe kazano klasyfikować jako zakażenia inną drogą, aby nie padło odium na warunki sanitarne produkcji spożywczej. Totalitarne reżimy z reguły ukrywają prawdę, manipulują danymi. Lokalizacja wybuchu epidemii nasuwa nieustannie powracające podejrzenie, a też jestem skłonny przychylić się do opinii wielu kolegów epidemiologów, że nowy wirus to uciekinier z laboratorium broni biologicznej.

Ta informacja już się pojawiła, ale nie ma pewności co do jej wiarygodności.
– Szef kampanii prezydenckiej Donalda Trumpa, Steve Bannon, mówił, że jest wielkie ryzyko z uwagi na to, iż jest taka możliwość, że ten wirus to uciekinier z laboratorium broni biologicznej. Na pewno trzeba się przygotować na straty i zapewnić możliwe do osiągnięcia zminimalizowanie tych strat. W tym celu trzeba mieć odpowiednio wyposażone oddziały zakaźne i zakaźników, rezerwy izolatek i wieloosobowych sal izolacyjnych, zapasowe miejsca wyznaczone na kwarantannę, system wydzielonego transportu, zabezpieczenia personelu przed zarażeniem. Pod presją nowego zagrożenia zdrowia na masową skalę w naszym kraju właśnie podejmowane są energiczne działania naprawcze sięgających wielu dekad zaniedbań w zakresie utrzymania bazy i zapewnienia personelu, zaniechań wymagających sprawiedliwego osądu i sądu Narodu. Obecna aktywność przeciwepidemiczna naszych władz jest chwalebna i dobrze rokująca, co nie znaczy, że ludzie, którzy po raz pierwszy w życiu stawiają czoła tak krytycznemu wyzwaniu, nie popełniają błędów.

Dziękuję za rozmowę

poniżej tekst autoryzowany 28 lutego 2020 r. przed południem, częściowo wykorzystany - i to z błędami  - powyżej

Rozmowa z dr. Zbigniewem Hałatem, lekarzem specjalistą epidemiologiem, byłym głównym inspektorem sanitarnym i zastępcą ministra zdrowia ds. sanitarno-epidemiologicznych.

Czy jest możliwe całkowite wyleczenie osób zakażonych koronawirusem?

Genius epidemiae w przypadku nowej zarazy jeszcze kryje swoje prawdziwe oblicze. Nawet ebola dopiero przed paru laty wykazała, że miewa nawroty, co nabiera szczególnego znaczenia w dobie masowych migracji o charakterze niekontrolowanej inwazji. Ebola w Zachodniej Afryce odebrała życie połowie spośród 28 milionów chorych. W obecnej epidemii tej gorączki krwotocznej w Kongo DR do końca ub. roku zliczono 3 348 zachorowań, w tym 2 210 zgonów. Świńska grypa przyniosła 60 milionów zachorowań ze śmiertelnością 0,02%, grypa sezonowa wg oszacowań WHO powoduje rocznie od 3 do 5 milionów ciężkich zachorowań i od  290 000 do 650 000 zgonów z powodu zajęcia układu oddechowego. Niesławna hiszpanka zabrała życie co dziesiątej osobie spośród 500 milionów chorych, w tym dwojgu spośród trójki małych pasterzy fatimskich. Św. Hiacynta de Jesus Marto właśnie podczas epidemii hiszpańskiej grypy odeszła do Boga  dokładnie 100 lat temu – 20 lutego 1920 r. Katolik łatwo dostrzeże ten kolejny znak.

A w przypadku tego niebezpiecznego wirusa?

Koronawirusy to duża rodzina wirusów, które występują u wielu różnych gatunków zwierząt, jak wielbłądy, bydło, koty i nietoperze. U ludzi są powodem grypopodobnych przeziębień, każdy z nas może takie zwykłe zakażenie przejść chociaż raz w życiu. Rzadko zwierzęce koronawirusy mogą zarażać ludzi, a następnie szerzyć się epidemicznie. Betakoronawirusy, które pochodzą od nietoperzy, charakteryzują się wysoką zaraźliwością i śmiertelnością wśród chorych: MERS-CoV – 34%   i SARS-CoV - 10%. 

Jak Pan przewiduje zatem rozwój wypadków w tej sprawie?

- Nie znamy biologii betakoronawirusa SARS-CoV-2, bo to jest zupełnie świeża sprawa i nie wiemy jak się potoczą jego losy w populacji świata liczącej ponad 7,5 miliarda ludzi w każdym wieku, stanie zdrowia, warunkach życia. Owszem, w prasie fachowej pojawiają się pewne wnioski, wyciągane na podstawie danych z Chin. Dane te wymagają oceny niezwykle wnikliwie przeprowadzonej przez profesjonalistów z zakresu polityki, ekonomii i obronności, a nie tylko epidemiologii chorób zaraźliwych. Nawet w PRL-u zatrucia pokarmowe kazano klasyfikować jako zakażenia inną drogą, aby nie padło odium na warunki sanitarne produkcji spożywczej. Totalitarne reżimy z reguły ukrywają prawdę, manipulują danymi. Lokalizacja wybuchu epidemii nasuwa nieustannie powracające podejrzenie, a też jestem skłonny przychylić się do opinii wielu kolegów epidemiologów, że nowy wirus to uciekinier z laboratorium broni biologicznej.

Ta informacja już się pojawiła, ale nie było pewności, co do jej wiarygodności.

- Szef kampanii prezydenckiej Donalda Trumpa, Steve Bannon mówił, że jest wielkie ryzyko, z uwagi na to, iż jest taka możliwość, że ten wirus, to uciekinier z laboratorium broni biologicznej. Na pewno trzeba się przygotować na straty i zapewnić możliwe do osiągnięcia zminimalizowanie tych strat. W tym celu trzeba mieć odpowiednio wyposażone oddziały zakaźne i zakaźników, rezerwy izolatek i wieloosobowych sal izolacyjnych, zapasowe miejsca wyznaczone na kwarantannę, system wydzielonego transportu, zabezpieczenia personelu przed zarażeniem. Pod presją nowego zagrożenia zdrowia na masową skalę w naszym kraju właśnie podejmowane są energiczne działania naprawcze sięgających wielu dekad zaniedbań w zakresie utrzymania bazy i zapewnienia personelu, zaniechań wymagających sprawiedliwego osądu i sądu narodu. Obecna aktywność przeciwepidemiczna naszych władz jest chwalebna i dobrze rokująca, co nie znaczy, że ludzie, którzy po raz pierwszy w życiu stawiają czoła tak krytycznemu wyzwaniu, nie popełniają błędów.  Kiedy w morzu gadających głów zobaczyłem na ekranie telewizora postać znanego ze skuteczności ministra Michała Dworczyka, szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, nabrałem większej wiary w sypane jak z rękawa zapewnienia, że „dobrze będzie”.

Jakie są podstawy prawne zabezpieczenia Polek i Polaków przez chorobami zakaźnymi?

Uprawnienia i obowiązki nie tylko naszych obywateli, ale wszystkich osób przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej reguluje ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi przypomniana Obwieszczeniem Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 czerwca 2019 r.  Wobec ostatnich ekscesów podważających bezpieczeństwo zdrowotne Polaków i goszczących w Polsce obcokrajowców jestem zmuszony wezwać do opamiętania wszystkie osoby wykorzystujące do walki politycznej obecne zagrożenie zdrowia publicznego na masową skalę. Dotyczy to w pierwszej kolejności przedstawicieli zawodów zaufania publicznego, przede wszystkim lekarzy. Miejcie, Wielce Szanowni Koledzy, szacunek dla innych specjalności niż własna. Niech wasz życiowy dorobek w postaci  zasłużonego autorytetu we własnej dziedzinie nie dozna uszczerbku na skutek zderzenia się z realiami będącymi chlebem powszednim specjalistów innych dziedzin, zwłaszcza tych, których decyzje dotyczą zdrowia milionów.

Dla ułatwienia odpowiedzialnego dialogu pomiędzy przedstawicielami wszystkich zawodów publicznego zaufania, zwłaszcza lekarzy, a także dla wyposażenia czytelników Naszego Dziennika w niezbędną wiedzę prawną, która ułatwi ocenę zasłyszanych wypowiedzi warto przytoczyć fragment Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi odpowiadający na pytanie jak do wykazu zakażeń i chorób zakaźnych wcześniej znanych dopisywane są te, które dopiero pojawiają się, a wśród nich właśnie choroba koronowirusowa z roku 2019, czyli COVID-19 i jak polskie władze mogą zareagować na nowe zagrożenia szerzące się epidemicznie.

Dziękuję za rozmowę.

Rozmowa z dr. Zbigniewem Hałatem, lekarzem specjalistą epidemiologiem, byłym głównym inspektorem sanitarnym i zastępcą ministra zdrowia ds. sanitarno-epidemiologicznych.

xxx

„Art.  3 Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
1.  Przepisy ustawy stosuje się do zakażeń i chorób zakaźnych, których wykaz jest określony w załączniku do ustawy, oraz biologicznych czynników chorobotwórczych wywołujących te zakażenia i choroby.
2.  W razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej innych niż wymienione w wykazie, o którym mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw zdrowia może ogłosić, w drodze rozporządzenia, zakażenie lub chorobę zakaźną oraz, o ile jest znany, wywołujący je biologiczny czynnik chorobotwórczy, a jeżeli to konieczne, szczególny sposób postępowania świadczeniodawców i osób narażonych na zakażenie lub zachorowanie przez czas określony w rozporządzeniu.
3.  Do zakażenia lub choroby zakaźnej oraz wywołującego je biologicznego czynnika chorobotwórczego określonych na podstawie ust. 2 stosuje się przepisy ustawy.
4.  Minister właściwy do spraw zdrowia może określić, w drodze rozporządzenia:
1) kryteria rozpoznawania, na potrzeby nadzoru epidemiologicznego, zakażenia lub choroby zakaźnej, w tym choroby szczególnie niebezpiecznej i wysoce zakaźnej,
2) metody zapobiegania zakażeniu lub chorobie zakaźnej oraz lekooporności biologicznych czynników chorobotwórczych wywołujących te choroby,
3) rodzaje badań laboratoryjnych niezbędnych do rozpoznania oraz identyfikacji biologicznych czynników chorobotwórczych